TİHV, İHD ve TTB Ortak Açıklama Yaptı
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) İnsan Hakları Kolu, Birleşmiş Milletler (BM) 26 Haziran İşkence Görenlerle Dayanışma Günü nedeniyle ortak bir açıklama yaptı.
Türkiye'de İşkence Sistematik Bir Şekilde Varlığını Koruyor
Açıklamada, 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe giren ve Türkiye’nin de imzacısı olduğu BM İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezaya Karşı Sözleşme’ye göre işkencenin istisnasız bir yasak olduğu hatırlatıldı. Buna rağmen Türkiye’de işkencenin sistematik bir şekilde varlığını koruduğuna dikkat çekilen açıklamada, "Ekonomiden toplum sağlığına kadar ülkenin tüm meselelerini güvenlik sorunu haline getiren mevcut siyasal iktidarın, her geçen gün daha da artan baskı ve kontrole dayalı yönetme tarzı sonucu, günümüzde tüm ülke adeta işkence mekânı haline gelmiştir" denildi.
Güncel Veriler Paylaşıldı
Açıklamada, TİHV ve İHD’nin derlediği verilerin bile “İşkenceye sıfır tolerans” sözünün söylemde kaldığını göstermeye yettiği belirtildi. Yapılan açıklamada, "Gerek OHAL ilanı ve gerekse gözaltı süresinin uzatılması işkence yasağı ihlallerinde endişe verici bir artışa yol açmıştır" denilen açıklamada, "İktidarın otoriterleşmesi ve yetkililerin işkenceyi teşvik eden söylemleri ile orantılı biçimde hem resmi gözaltı merkezlerinde hem de sokakta işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarının önceki dönemlerde görülmeyen bir boyuta ulaştığı tespitinde bulundu.
Gösterilere Müdahalelerde İşkence Uygulandı
Açıklamanın devamında, Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın Galatasaray Meydanı buluşmalarına ve Onur yürüyüşüne yönelik işkencenin önlenmesi için öncelikle bu suçun faillerini cesaretlendiren cezasızlık politikasına son verilmesi, işkenceyi teşvik eden söylemlerden kaçınılması gerektiği vurgulandı.
Güncel Veriler
Açıklamada, TİHV, İHD ve TTB’nin güncel verileri de kamuoyuyla paylaşıldı. Buna göre;
- TİHV Dokümantasyon Merkezi’ne göre 2022 yılında 1 kişi, 2023 yılının ilk beş ayında ise en az 6 kişi gözaltında şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.
- 2023 yılı ilk beş ayında TİHV’e işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı gerekçesiyle 270 kişi başvurdu.
- 2022 yılında kendisi veya bir yakını işkence gördüğü için TİHV’e başvuranların sayısı (1201 kişi) vakfın 32 yıllık tarihinin zirvesine ulaştı.
- İHD Dokümantasyon Birimi’nin tespitlerine göre 2022 yılında resmi gözaltı yerlerinde en az 1.347 kişi işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı.
- TİHV’e başvuranların yüzde 50,7’si emniyet müdürlüklerinde, yüzde 5,7’si polis karakolunda, yüzde 6,4’ü jandarma birimlerinde işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığını ifade etti.
- 2022 yılında en az 230 kişi, 2023 yılının ilk beş ayında ise en az 76 kişi sokakta ve açık alanda işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı.
- 2022 yılında en az 4 kişi kaçırıldı ya da kaçırılmaya çalışıldı. 2023 yılının ilk beş ayında 1 kişi kaçırıldı ya da kaçırılmaya çalışıldı.
- 2022 yılında hapishanelerde işkence ve kötü muameleye uğradığını iddia eden mahpus sayısı 247 kişi.
- TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin verilerine göre, hapishanelerde 2022 yılında en az 65 mahpus, 2023 yılının ilk beş ayında ise 10 mahpus hastalık, intihar, şiddet, ihmal vb. gerekçelerle yaşamını yitirdi.